SOFAM - Perspectief: LLS 387 wordt LLS Paleis, interview met Stella Lohaus
© Mark Rietveld
SOFAM - Perspectief: LLS 387 wordt LLS Paleis, interview met Stella Lohaus
© Mark Rietveld
SOFAM - Perspectief: LLS 387 wordt LLS Paleis, interview met Stella Lohaus
© Mark Rietveld

Vrijdag  2  Maart 2018

Perspectief: LLS 387 wordt LLS Paleis, interview met Stella Lohaus

Opening 4 maart 2018, ‘FOR’, van Joëlle Tuerlinckx. 15u-18u.

PERSPECTIEF:

Met dit interview/verslag lanceren wij een reeks artikels over het artistieke veld, en over kunst (mogelijk) maken. Manieren van aanpakken worden gedeeld, fair practices besproken. Diverse actoren uit het kunstenveld komen aan bod, en spreken elk vanuit hun eigen standpunt.

 

14 januari 2018 jl. verhuisde een stoet kunstenaars het Antwerpse initiatief LLS 387 naar de Paleisstraat. Vanaf nu heet het LLS Paleis. De slinger – geïnitieerd en vormgegeven door kunstenaars Ria Pacquée en Kati Heck - bestaande uit, o.a., 2 ezels en 140 mensen, wandelde anderhalf uur lang met potten, pannen, tentoonstellingsmateriaal, papier-maché attributen zoals bonen, een tomaat, een waggelende kettingzaag, en zakken vol archieven, in een processie door de straten, van Lange Leemstraat nr. 387, tot Paleisstraat 140. Op kop liep Stella Lohaus, nieuw zakelijk/artistiek leider, met een bovenmaatse zilveren sleutel; aan de staart liep Ulrike Lindmayr - die na 10 jaar de fakkel doorgeeft – met een pak toiletpapier van het merk “DANKE”. Bij aankomst leidde een rood tapijt de deelnemers naar de georganiseerde opslagruimtes waar ze hun vracht konden neerzetten, om vervolgens de ruimte te beklinken met een glas wijn. Buiten wijdde de ezel het nieuwe initiatief in met een geurende stapel uitwerpselen. Stella Lohaus sprak over de visie van LLS, om een vrije ruimte voor beeldende kunst te zijn, en een tegenkracht voor het huidige klimaat van neoliberalisme, dat volgens velen ook in de kunstwereld door filtert. We ontmoetten Stella eind januari voor een gesprek.

 

Stella Lohaus: Als we over neoliberalisme spreken, denk ik aan kapitalisme, vrije markt en ondernemerschap. Vooral dit laatste begrip zie ik de voorbije jaren in frequentie toenemen in tal van nieuwsbrieven en aankondigingen van de Vlaamse overheid… departement Cultuur. Ik heb in het verleden al met veel kunstenaars samengewerkt, en sommigen onder hen hebben van nature iets van een ondernemer. Dat is niet nieuw. Denk bijvoorbeeld aan Rubens, een heel goede kunstenaar, en meer dan waarschijnlijk ook een uitstekend zakenman. M.a.w. dat sommige kunstenaars dat ondernemerschap in zich hebben, stoort me helemaal niet. Waar ik me tegen verzet, is dat dit nu de norm dreigt te worden voor alle kunstenaars. En dat is nadelig voor een groep kunstenaars, die dat ondernemerschap gewoon niet eigen is. Ik vind het jammer, dat daar veel beoordelingen aan worden gekoppeld. (…)

 

Het hoofddoel van LLS Paleis is proberen dingen anders te doen. Tussen twee plaatsen loopt er een autostrade, maar er lopen ook vele andere wegen tussen die twee plaatsen. En daarom wil ik niet zeggen dat ik niet hetzelfde doel heb als vele anderen die actief zijn in de beeldende kunst, maar ik neem niet de autostrade. En in elke stad wijzen de pijlen naar de hoofdweg, naar de autostrade, dus je moet bijna tegen je TomTom ingaan, die heel dwingend wordt, om te zeggen “neen, ik neem die kleinere route. Ik betaal geen péage,” en op die manier bereik je hetzelfde doel, maar via een ander parcours, in de schaduw van de autostrade, en daar zie je gewoon vele andere boeiende dingen die niet vanaf de hoofdweg waarneembaar zijn.

 

Kate Mayne: En wat is het doel?


SL: Voor mij is dat het tonen van kunstenaars die belangrijke dingen doen, en zo een publiek bereiken. Ik vind het heel boeiend als je kan vaststellen hoe bij sommige mensen voor of na het bezoek aan een tentoonstelling er iets voor hen veranderd is. Dat is prachtig om zien. Dat geldt niet alleen voor beeldende kunst. Je kan ook na een theatervoorstelling of na het lezen van literatuur bepaalde dingen voor altijd anders waarnemen, zien, denken… en dat is voor mij ook de manier waarop alle vormen van kunst ook een mentaliteitswijziging kunnen veroorzaken, en uiteindelijk de wereld redden. (gelach) Slowly but surely.


KM: Hoe reageren de kunstenaars op deze attitude?

 

SL: Velen, die ik ken, beamen dat. Er is een bepaalde spirit die eigen is aan LLS; die wil ik ook verderzetten. Het zijn geen tentoonstellingen die direct op andere plaatsen te zien zijn. Ik ben ook tegen die concurrentiële situatie. Eigenlijk is die het gevolg van het feit dat te veel mensen hetzelfde tonen. Als je iets anders toont, dan vul je elkaar aan. En dat is voor mij ook een reden om wel te willen samenwerken, maar op een losse basis. Ik wil erover waken dat de eigenheid van LLS Paleis niet aangetast wordt. Hetzelfde geldt voor de subsidies die we ambiëren, we moeten de vrijheid behouden om het op onze manier te doen.

 

KM: En jullie krijgen nu subsidies.

 

SL: Er zijn structurele subsidies van de Vlaamse Gemeenschap, voor vier jaar. Maar die zijn niet hoog genoeg om echt op een goede manier te werken. Ik werk parttime, ik heb een medewerkster parttime, de betoelaging die we nu hebben is echt mini-mini-morum. Daarnaast zijn er subsidies van de Stad Antwerpen, maar dat is jaarlijks opnieuw aan te vragen. Dat we via die beide kanalen gelden ontvangen, is wel belangrijk.

 

KM: Ik las op jullie website dat jullie ook steun krijgen van sympathisanten.


SL: In 2007 is Ulrike Lindmayr daarmee begonnen, o.a. ook om een breder draagvlak te creëren naast alleen de overheid. Dat vind ik ook belangrijk. Als je onder druk komt te staan, ben je niet alleen van één orgaan afhankelijk. De subsidie vormt wel de hoofdmoot, de bijdrage van de sympathisanten gaat naar specifieke artistieke projecten. Dit jaar heeft de v.z.w. een pand gekocht, dat was een grote stap. We hebben toen ook veel steun gekregen van de sympathisanten, en ook van schenkers. Ulrike Lindmayr en ik hebben een serieuze fundraising gedaan. Dankzij de som die we zo verzameld hebben, konden we een lening krijgen bij de Triodos bank.

 

KM: Wat zou je aan kunstenaars adviseren als ze zoiets zouden willen doen in hun eigen stad?

 

SL: Er zijn verschillende artist-run spaces in Antwerpen. Ook hier vlakbij LLS Paleis is Souterrain van Lieven Segers. Ik vind het belangrijk dat iedereen het op zijn eigen manier doet. Ik ben voor meer diversiteit, meer verscheidenheid, ik heb graag verschillende soorten initiatieven. Want je leert de dingen pas appreciëren door ze te leren onderscheiden. Hoe meer alles uniform lijkt, hoe minder interessant het wordt. Ik vind ook dat een bepaalde soort kunst vandaag veel aan bod komt. Ik hoorde via een vriend, dat, wanneer in een Engelse soap een kunstenaar wordt opgevoerd, die eruitziet als een soort Damien Hirst. Hoe atypisch is die man voor de kunstwereld?

 

KM: Er lopen wel een paar rond, en ze maken veel lawaai.

 

SL: Voor mij is dat zeer eenzijdig gecast, voor hoe een kunstenaar is. Dat soort leven is maar voor een heel kleine fractie van kunstenaars weggelegd. De kunstenaars die alleen van hun oeuvre kunnen leven, in België, kan je volgens mij op één hand tellen. Heel veel kunstenaars moeten al dan niet parttime een ander beroep uitoefenen om de vaste kosten te dekken. Zo komen we weer bij het begin van dit gesprek: de voorstelling van neoliberale zakenmankunstenaar, dat klopt niet.

 

KM: Ik weet dat het niet evident is om alomvattende uitspraken te doen die op iedereen van toepassing zijn, maar zou je willen uitwijden over wat, volgens jou, een kunstenaar dan wel is?


SL: Daar kan ik eigenlijk enkel over zeggen, dat dit zich niet in een tekst of taal laat vatten. Evenmin wat kunst is. Een definitie is te rationeel. Laat ik het bij het volgende houden: een kunstenaar voor mij is iemand die iets uitzonderlijks doet.

 

KM: Betalen jullie de kunstenaars, als zij tentoonstellen?

 

SL: De kunstenaars die tentoonstellen in LLS krijgen allemaal een honorarium. Principieel. Zowel voor deelname in een groepstentoonstelling als in een solo. Ook zij die met de stoet geholpen hebben, de attributen gemaakt, het geheel voorbereid en gestalte gegeven hebben, het verkeer hebben tegengehouden, die kregen allemaal een vrijwilligersbijdrage; niet hoog, maar toch symbolisch, want die moesten daar staan.

 

Ik probeer vanuit mijn functie geen mensen te exploiteren, op welk gebied dan ook. Het moeilijkste is om ethisch consequent te leven. En dat gaat niet altijd, maar ik probeer dat wel permanent in het achterhoofd te houden.

 

 

Over Stella Lohaus:

Tussen 1997 en 2011 had Stella Lohaus, de dochter van wijlen beeldend kunstenaar Bernd Lohaus en kunsthistorica Anny De Decker, haar eigen galerie. Zij heeft zich sinds 2011 gewijd aan het nalatenschap van haar vader, en met haar moeder en broer Jonas de Bernd Lohaus Stichting opgericht. Zij is stichtend lid van LLS en werkt als freelance curator met het curatorencollectief HELD.

 

De eerste tentoonstelling, ‘FOR’, van Joëlle Tuerlinckx in LLSPaleis opent op zondag 4 maart 2018 tussen 15u-18u, en loopt tot en met zondag 22 april 2018.

LLS Paleis is open van donderdag tot en met zondag van 14 tot 18 uur en op afspraak.