SOFAM

Tijdens de recente Médiatineprijs - jaarlijks georganiseerd door onze partner het cultureel centrum Wolubilis te Sint Lambrechts Woluwe - ontving Etiennette Plantis de SOFAM Prijs ter waarde van 1500 euro.

Plantis’ werk viel op bij de professionele jury door haar speelse toepassing van kleur en ritmische patronen in een allover installatie: geen enkel vlak blijft onaangeraakt.

De inventiviteit en humor in haar werk getuigen van een zelfverzekerde beheersing: met uiteenlopende media komt ze tot een overtuigende coherentie, een verhalende, absurdistische installatie die luchtig blijft door de afwisseling tussen leesbaarheid en abstractie. Hieronder de tekst van Estelle Spoto die Wolubilis voor deze gelegenheid publiceerde over het werk van Etiennette Plantis:

In hoeverre zitten we ingesloten in een algemene standaardisering? Zijn we niet allemaal ondergedompeld in een collectieve illusie, in volle ontkenning, zoals Jim Carrey uit de Truman Show, maar dan op planetaire schaal? Dit zijn de vragen die Etiennette Plantis (geboren in 1986) stelt, als ware het niets, in de installatie die ze in Doornik optrok. Dit werk kwam tot stand aan het einde van haar eenjarige residentie bij TAMAT (Centre de la Tapisserie, des Arts Mureaux et des Arts Tissu de la Fédération Wallonie-Bruxelles). Het was een residentie die ervoor zorgde dat ze afstand nam van de schilderkunst – die desondanks aanwezig blijft – ten voordele van driedimensionale creaties, een ware toe-eigening van de ruimte.

De titel van het werk: Et vous le bonheur, vous l’imaginez comment? was ooit de slogan van Club Med in de jaren tachtig. Want het werk is gewijd aan vakanties, in het bijzonder aan de beelden van dorpjes die helemaal nieuwgebouwd zijn door commerciële ondernemingenbedrijven die “all inclusive” verblijven commercialiseren op een vaste plek die het succes garanderen met een cocktail van Sea Sex and Sun. Het zijn valse koninkrijken van de namaak, snel opgericht met goedkope materialen en af en toe van twijfelachtige smaak. Deze idyllische forten, gevestigd in exotische landen op een geruststellende afstand van het lokale leven, waren zonder twijfel genoeg om dit Bretonse meisje te intrigeren. Voor haar was tijd doorbrengen aan zee een dagelijkse, natuurlijke activiteit.

De installatie ontwikkelde zich rond een verzameling foto's die Etiennette Plantis startte toen ze nog studeerde aan het Erg in Brussel. Verzamelen is haar primaire artistieke praktijk. “Met de verzamelingen kan ik afstand doen van mijn persoonlijke gevoelens om die van anderen meer te kunnen gebruiken”, zegt de kunstenares. Dit geheel bevat meer dan 200 afbeeldingen die afkomstig zijn van rommelmarkten, brocantes, of zijn geknipt uit tijdschriften. Hoewel de periodes en plaatsen variëren, worden verschillende scènes weerspiegeld in de herhaling van bepaalde patronen, stereotypes uit de maatschappij, uitingen van een conformisme dat even beangstigend is als fascinerend.

Hoewel ze doen denken aan het werk van Daniel Buren zijn de alomtegenwoordige strepen vooral die van handdoeken, liggend op de vloer, hangend om te drogen, zorgeloos neergegooid of in een berekende sensuele geste over een paravent gedrapeerd. De strepen raken ook aan andere obsessies van de ingebeelde vakantieganger, zoals het raster van de tegels die de bodem van zwembaden bedekken. Rode, gele, blauwe lijnen vergezellen en snijden elkaar, geverfd en bedrukt, op plastic en stof, van tijd tot tijd verstoord door enkele krommen in het water. We komen figuren tegen zoals Haydée, een andere verzamelaarster van zowel objecten als mannen, geprezen door de cinéast Eric Rohmer in de zomer van 1967. Maar we zien ook Sovjet-zwemsters die verwijzen naar een politieke utopie waar iedereen recht zou hebben op zijn aandeel in het hof van Eden. “Le bonheur si je veux”.

In dit plastische universum nemen vrouwen dus een speciale plaats in, zij die moeten verhongeren van januari tot juni om hun meest aantrekkelijke figuur op het strand te kunnen tonen. Maanden van ontbering voor een paar weken vrijheid. Een absurd régime die een dame met een hoed uit het verleden lijkt uit te dagen, fietsend langs het water, wiens afbeelding is gereproduceerd op een jurk die aan een kapstok hangt. Het is een vrouw die het dictaat van advertenties en magazines beschimpt, en de kunst van het interieur inrichten, de keuze van het servies, de verzorging van de planten uitdenken, die lang de enige ruimte die geregeerd werd door het tweede geslacht. Op haar eigen manier is Etiennette Plantis een geëngageerde kunstenares, op een "minder manifeste, maar even viscerale wijze”, zegt ze, dan anderen met een meer opzichtige praktijk. “En tegelijkertijd ga ik ook naar Ikea. Ik maak deel uit van deze algemene ontkenning. Ik wens niet te moraliseren. Ik denk dat het mogelijk is om uit bepaalde clichés te breken maar je moet je er bewust van zijn.”